اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی

صنعت دام، طیور و ابزیان به عنوان دومین سرمایه ملی کشور بعد از صنعت نفت محسوب شده و یکی از مولفه های مهم در حفظ استقلال هر کشوری می باشد.

این صنعت از دو جنبه اقتصادی و بهداشتی در ایجاد امنیت ملی نقش مهمی دارد. شاید یکی از مهمترین  اقدامات افندی غیر نظامی دشمن استفاده از ابزارهای تروریسم اقتصادی با هدف گذاری اقتصاد دامپروری کشور باشد.

از جنبه اقتصادی این صنعت در اغلب نقاط دنیا و از جمله در کشور ما امرار معاش حدود 23 درصد جمعیت جامعه را به خود اختصاص داده و عدم ارائه خدمات دامپزشکی باعث ایجاد خساراتی معادل 37 درصد به اقتصاد این صنعت خواهد شد.

 در اهمیت ارتقاء دانش و افزایش توجه به بهداشت این صنعت از جنبه افزایش اختیارات، نیرو و خصوصا اعتبارات به متولی بهداشت این صنعت که دامپزشکی می باشد توجه به این نکته خالی از لطف نیست که حدود 75 درصد مردم جهان در کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند و 65 درصد دام های اهلی دنیا را در اختیار دارند ولی سهم آنها در تولید گوشت دنیا تنها 30 درصد است. لازم به ذکر است شیوع بیماری های دام، طیور و ابزیان معمولا و به صورت میانگین بین 10 تا 25 درصد انواع تولیدات آنها را کاهش می دهد البته جدای از بیماری های مهلک این صنعت که گاها تلفات 100درصدی ایجاد می کند.

در نقش بی بدیل دامپزشکی در حوزه اقتصاد توجه به این مطلب نیز مهم است که روزانه حدود 300 هزار نفر به جمعیت دنیا افزوده می شود و سالیانه حدود 18میلیون کودک زیر 5 سال به علت فقر غذایی در دنیا جان خود را از دست می دهند در حالیکه یکی از مهمترین منابع غذایی انسان ها از پرورش انواع حیوانات بدست می اید و پرورش حیوانات به روش صنعتی و بهداشتی فقط با نظارت و کنترل دامپزشکی امکان پذیر است.

و اما از بعد بهداشتی و امنیت بهداشتی، اقدامات دامپزشکی ضامن سلامت جامعه انسانی است، حدود 50 الی 60 درصد(بر اساس منابع مختلف) بیماری‌های عفونی، بین حیوان (چه اهلی و چه وحشی) و انسان مشترک‌اند، 75 درصد بیماری‌های نوپدید انسانی منشاء حیوانی داشته و 80 درصد عوامل بیماری‌زا هم که به عنوان عوامل بالقوه بیوتروریستی شناخته می‌شوند از حیوان به انسان قابل انتقال هستند و لذا از این نظر دامپزشکی را می‌توان بازوی پدافند غیرعامل هر کشوری دانست.

در بحث امنیت بهداشتی غذایی ذکر یک نکته کافی است تا نقش مهم دامپزشکی در بهداشت فراورده های خام دامی و حفظ سلامت انسان ها را روشن و شفاف بیان کند و آن اینکه ماحصل فعالیت صرفا یکی از بخش های نظارتی دامپزشکی در استان خراسان رضوی حذف و ضبط ماهیانه حدود 120 تن انواع فراورده های خام دامی نامطلوب از چرخه مصرف انسانی است، با فرض بر اینکه هر فرد ماهیانه حدود 4/1 کیلوگرم انواع فراورده های خام دامی را مصرف کند یعنی با این اقدام، دامپزشکی ماهیانه حدود 85هزار نفر را از خوردن مواد غذایی غیر بهداشتی نجات داده و علاوه بر آن هزینه های بیمارستانی ناشی از بیماری احتمالی افراد جامعه در اثر مصرف فراورده های نامطلوب را کاهش داده یا حذف نموده است .

اشاره به سایر نقش های دامپزشکی در حوزه پدافند غیر عامل باعث اطاله مطلب خواهد شد و در این نوشتار خلاصه سعی شد صرفا به دو بخش از فعالیت های معمول دامپزشکی پرداخته شود و به سایر فعالیت های دیگر باید به صورت مفصل پرداخت که به صورت تیتر وار بخشی از انها شامل موارد ذیل است:

-تولید انواع واکسن های انسانی و دام، طیور و آبزیان – نظارت بر واحدهای تولیدی انواع دارو، سموم ، مواد ضدعفونی، کیت ها، انتی ژن ها و... نظارت بر واحدهای درمانی و تشخیصی در حوزه دارو و درمان – نظارت بر نحوه حمل و نقل انواع دام و فراورده های خام دامی و واردات و صادرات در حوزه قرنطینه و امور بین الملل- مدیریت بیماری های دام، طیور و آبزیان و زنبور عسل و کرم ابریشم و حیوانات باغ وحش در حوزه ادارات  تخصصی بهداشت و مدیریت بیماری ها - انجام ازمایشات تخصصی و نظارت بر ازمایشگاه های بخش خصوصی در حوزه تشخیص و ازمایشگاه های دامپزشکی – نظارت بر تولید و توزیع انواع فراورده های خام دامی در واحد نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی – به روز رسانی دانش و آگاهی کارکنان دامپزشکی و بهره برداران بخش دام طیور و ابزیان درحوزه اموزش و ترویج و..

دکتر محمود قربان زاده
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی