سازمان دامپزشکی کشور

دکتر محمدرضا بهروزیان، در خصوص افزایش بی‌سابقه دمای هوا و چالش‌هایی که می‌تواند سلامت دام، طیور و آبزیان را تهدید کند اظهار کرد: دامداری‌ها به دو گروه روستایی و صنعتی تقسیم‌بندی می‌شوند اما برای هر دو مهمترین مسئله تهویه و خنک کردن فضای پرورش و نگهداری است که در سیستم‌های سنتی و روستایی، باز گذاشتن پنجره‌ها یا اگر امکان‌پذیر بود مانند سیستم صنعتی استفاده از پنکه سقفی و راه‌اندازی مه‌پاش در خنک سازی و جابه‌جایی هوا خیلی موثر است.

 

وی، با اشاره به اینکه دام‌ها مثل انسان باید در زمانی که هوا گرم است هم هوای خنک‌تر و هم آب سرد مصرف کنند، خاطرنشان کرد: مصرف آب در این روزها بیشتر می‌شود و باید از در دسترس همه بودن و به اندازه کافی بودن آب مطمئن شد، خصوصا این مساله در دام‌های تازه متولد شده، جدی‌تر است و توصیه می‌شود در ساعت‌های گرم روز از چرای دام‌ها زیر نور مستقیم آفتاب خودداری کنند و آن‌ها را به مکان‌های مسقف و دارای سایه منتقل کنند و آخورها و آبشخورها را با سایه‌بان نقره‌ای رنگ بپوشانند.

 

بهروزیان، افزود: در فصلی هستیم که شرایط تکثیر کنه‌ها و دیگر انگل‌های خارجی فراهم است و سمپاشی اماکن دامی و بدن دام‌ها به صورت مستمر در اولویت کاری قرار گیرد.

 

معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی، با بیان اینکه ساعت تغذیه دام‌ها صبح و عصر در خنکی هوا باشد، توضیح داد: تا حد امکان از مصرف بی‌رویه مواد خشک و انرژی‌زا مثل کنسانتره در جیره غذایی دام‌ها خودداری شود، افزودن مکمل‌های معدنی، ویتامینه خصوصاً ویتامین‌های گروه بی در تغذیه دام‌ها توصیه می‌شود البته قبل از هر گونه تغییر جیره غذایی واکسیناسیون «آنتروتوکسمی» دام انجام شود.

 

وی، با اشاره به اینکه بیشتر تلفات دامی تحت تاثیر مستقیم خود گرما نیست، گفت: ممکن است دامدار برای جلوگیری از حضور دام زیر آفتاب دام‌ها را به آغل ببرد و تراکم حضور دام‌ها، عدم وجود تهویه مناسب، افزایش گازهای مضر به دلیل ادرار و مدفوع دام و دم و بازدم موجب ایجاد بیماری‌های ثانویه عفونی و تنفسی می‌شود.

 

بهروزیان، در تشریح علائم استرس گرمایی طیور گفت: در سالن تلاش برای دور شدن از سایر پرنده‌ها و حرکت به نقاط خنک‌تر سالن، قرار دادن بدن در مقابل جریان هوا، بالا گرفتن بال‌ها و دور کردن آن‌ها از بدن، در ابتدا له له زدن به آرامی، پرریزی ناحیه گردن، پف کردن پرها، کاهش تحرک و فعالیت، کاهش مصرف خوراک، افزایش مصرف آب، گشاد شدن رگ‌های سطحی که موجب تیرگی پوست می‌شود، کاهش جریان خون در اندام‌های درونی و نهایتاً له له زدن شدید از جمله این علائم است.

 

وی، دمای طبیعی بدن جوجه‌ها را حدود ۴۱ تا ۴۲ درجه سانتیگراد دانست و متذکر شد: دمای مناسب محیط برای رشد جوجه‌ها بین ۱۸ تا ۲۱ درجه است که باید در سالن‌های مرغداری دما را رعایت کنیم.

 

معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی، استرس گرمایی را باعث کاهش مصرف خوراک دانست و تصریح کرد: در نتیجه این کار باعث کاهش وزن جوجه و افزایش ضریب تبدیل غذایی می‌شود.

 

بهروزیان، با تاکید بر اینکه سالن‌های پرورش طیور، معمولا صنعتی هستند و هوادهی و تهویه صنعتی و مکانیزه دارند، خاطرنشان کرد: کنترل تنش گرمایی نیازمند مدیریت دقیق واحدهای پرورشی، تامین رفاه پرنده، فرمولاسیون دقیق جیره متناسب با نیاز پرنده است و کارهای مختلفی از جمله ساخت سایبان عایق‌بندی سالن‌ها به خصوص سقف، تغییر زمان خوراک‌دهی، افزایش جریان هوا روی سطح پرنده، افزایش تهویه، استفاده از مهپاش، تنظیم سیستم روشنایی و خاموشی سالن، دسترسی آزادانه به آب خنک و تمیز و استفاده از الکترولیت‌ها و مکمل‌های ویتامینه برای کاهش اثرات منفی استرس حرارتی توصیه می‌شود.

 

وی، افزود: در زمان استرس حرارتی پرنده‌ها به طور طبیعی دو الی چهار برابر زمان قبل آب مصرف می‌کنند، در فصول گرم سال باید ۲۵ درصد فضای آبخوری‌ها را بیشتر از فصول سرد در نظر بگیریم و خوراک‌دهی در ساعت‌های خنک شبانه روز باشد.

 

او، همچنین در خصوص آبزیان گفت: در زمان استرس گرمایی، افزایش هوادهی مهم است چون در هوای گرم اکسیژن آب کاهش پیدا می‌کند در نتیجه ما باید هوادهی را افزایش دهیم.

 

معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی، ادامه داد: دو نوع آبزی پرورشی داریم، آبزیان سردابی داریم که دمای مناسب آنها حدود 14 درجه می باشد و آبزیان گرمابی که دمای مناسب پرورش آنها حدود 28 درجه می باشد.