اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی

1-آقای دکتر شنیدیم مدتی است در خراسان رضوی در خصوص کنترل کشتار دام آبستن طرحی تدوین شده و در حال اجرا است و تاکنون که چند ماه از اجرایی شدن آن می گذره و موفقیت آمیز بوده . لطفا در خصوص مراحل طراحی و اجرای این طرح توضیح بدین؟

پاسخ: همانطور که استحضار دارید به استناد ماده 10 آیین نامه اجرای ماده 18 نظارت بهداشتی بر کشتارگاه های دام، کشتار دام آبستن ممنوع است و در حال حاضر با توجه به پدیده خشکسالی و کمبود خوراک دام ، تقاضای دامداران برای کشتار دام زیاد شده است لذا اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی به جهت اجرای بهینه قانون و کنترل کشتار دامهای  آبستن از ابتدای سال 1400 شروع به طراحی و تدوین ""شیوه نامه کنترل کشتار دام آبستن" نمود.

در ابتدا جلسات متعددی با حضور معاونت بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی برگزار شد و سپس در یک جلسه ویدئو کنفرانس با حضور حدود 32 مدیر محترم جهاد کشاورزی شهرستان های استان ، معاونت بهبود تولیدات دامی و اتحادیه های دامداران ، طرح اداره نظارت اداره کل دامپزشکی برای این عزیزان تشریح شد . در این طرح مقرر شد معاونت بهبود تولیدات دامی نسبت به تعیین شرایط سنی دام مولد در محدوده های زمانی مختلف با توجه به جمعیت دامی استان، وضعیت مراتع و دام مازاد استان اقدام نموده و مراتب را کتبا به اداره کل دامپزشکی استان اعلام نمایند.

2-آقای دکتر قربان زاده شما در طراحی و تدوین این طرح در مقاطعی از همکاری انجمن درمانگاه های دام استان و نظام دامپزشکی نیز استفاده کردید، درست است ؟

پاسخ : بله. بعد از برگزاری جلسات توجیهی و هماهنگی با همکاران سازمان جهاد کشاورزی و اتحادیه های دامداران در مرحله بعدی به منظور احصاء روش عملی اجرایی طرح، با انجمن درمانگاه های دام استان و نظام دامپزشکی جلسات لازم برگزار شد و مراحل طرح برای ایشان تشریح گردید. در این جلسه از همکاران دامپزشک مشورت گرفته شد که بهترین، قطعی ترین و اجرایی ترین روش تعیین سن و تشخیص آبستنی  در دام زنده سبک و سنگین و در فیلد میادین دام چیست که در این جلسه تمامی دامپزشکان بهترین راه تشخیص سن در فیلد را معاینه دندانی و بهترین راه تشخیص آبستنی در گوسفند را سونوگرافی و در گاو را معاینه فیزیکی توشه رکتال عنوان نمودند.

اقدام دیگری که در هماهنگی با نظام دامپزشکی و انجمن درمانگاههای دام استان صورت گرفت ، بومی سازی تعرفه معاینه و تشخیص ابستنی با سونوگرافی بود. اگر قرار بود با همان تعرفه عادی سونوگرافی انجام شود ، قطعا باعث بالا رفتن هزینه های دامدار و اعتراض دامداران می شد ولی با هماهنگی صورت گرفته با انجمن درمانگاههای دام استان و با عنایت به اینکه قرار بود برنامه انجام سونوگرافی به عنوان یک اقدام و معاینه دام قبل از اعزام به کشتارگاه دائمی و همیشگی شود و از طرفی تعداد دام معاینه شده در روز تعداد دام زیادی بود لذا تعرفه ها با توجه به میزان دام معاینه شده در روز تعیین و تا حدی کاهش پیدا کرد به نحویکه هم برای دامداران مناسب بود و هم برای دامپزشکان و الحمدالله هر دو گروه از این موضوع راضی بودند.

3- خلاصه ای از این طرح را توضیح دهید:

پاسخ : در این طرح متصدیان کشتارگاه های صنعتی دام موظف شدند تا برابر شیوه نامه های تدوین شده اداره کل دامپزشکی استان نسبت به کنترل کشتار دام مولد آبستن به یکی از سه روش زیر اقدام نمایند :

الف-تامین امکانات ساختاری شامل میدان دام کشتاری در کنار کشتارگاه، بکارگیری و استخدام دامپزشک، تهیه دستگاه سونوگرافی و انجام معاینات دندانی جهت تشخیص سن و تشخیص آبستنی دام سبک با دستگاه سونوگرافی.

ب-در صورت عدم امکان ایجاد میدان دام کشتاری برای کشتارگاه، متصدی کشتارگاه باید نسبت به عقد تفاهم نامه با میادین دام مجاز و انجام عملیات سونوگرافی در این میادین توسط دامپزشکان مستقر در میدان و با نظارت مسئول فنی بهداشتی میدان اقدام نماید.  

ج-در صورتی که در شهرستانی میدان دام هم وجود نداشته باشد ، متصدی کشتارگاه باید نسبت به عقد تفاهم نامه با کلنیسین های دامپزشکی شهرستان جهت انجام معاینات سونوگرافی و تشخیص سن دندانی اقدام نماید.

 4- نتیجه برنامه ریزی های اداره کل دامپزشکی استان تا کنون چه بوده ؟

پاسخ : خوشبختانه با برنامه ریزی منسجم و پیگیری های مستمر اداره نظارت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی و انجام هماهنگی با تشکل ها و نهاد های مرتبط از جمله معاونت پیشگیری از جرم دادسرای عمومی و انقلاب مرکز استان این کار به خوبی اجرایی شد، به نحوی که در کشتارگاه صنعتی دام مشهد که پیش از این 50 درصد کشتار دام استان در این کشتارگاه صورت می گیرد و در میدان دام کشتاری کشتارگاه و حتی در میدان دام مستقل شهرستان مشهد علاوه بر مسئولین فنی بهداشتی، تیم هایی کامل  از دامپزشکان مجهز به دستگاه های سونوگرافی مستقر و کلیه دامهای ماده قبل از کشتار مورد معاینه سن دندانی و سونوگرافی قرار می گیرند .

یکی از نکات مهم این طرح بعد از حدود 6 ماه از اجرای آن این است که  در خراسان رضوی برای دامداران و دلالان این موضوع جا افتاده و فرهنگ شده که دام ماده قبل از کشتار حتما باید معاینه آبستنی شود ، یک خاطره جالب در این خصوص برایتان بگویم ، پس از مدتی از اجرایی شدن طرح ، دلالان و دامداران یکی از میادین دام طوماری تهیه کردند و تقاضا کردند نسبت به استقرار اکیپ معاینه آبستنی دام در میدان دام اقدام شود تا دلالان جهت معاینه دام ، دامها را به میدان دام کشتاری کشتارگاه نبرند. نکته مهم اینجاست که طومار نوشته نشد که چرا این کار انجام می شود یا مثلا اینکار هزینه دارد و ما را معطل می کند، بلکه وقتی دلالان برنامه ریزی مدون و منظم دامپزشکی و جدیت دامپزشکی در کار را دیدند، تقاضا نمودن تعداد اکیپ سونوگرافی را بیشتر کنیم که ما هم بلافاصله با پتانسیل استفاده از دامپزشکان جوان جویای کار ، آنها را در میادین دام مستقر کردیم .