سازمان دامپزشکی کشور

علیرغم تلاش های فراوان مجامع و سازمان های دامپزشکی در سطح دنیا هنوز این بیماری در بسیاری از کشورهای جهان وجود داشته و همه ساله تعداد قابل توجهی از انسان ها و حیوانات در اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می دهند. بیماری هاری، در بیشتر کشورهای آسیا و آفریقا بومی است و بیشترین خسارات و تلفات در اثر بیماری در این دو قاره مشاهده می شود. حدود ۵۶ درصد از تلفات انسانی در اثر هاری در قاره آسیا و ۴۴ درصد در قاره آفریقا رخ می دهد و تلفات در سایر قاره ها قابل توجه نیست. گوشتخواران اهلی و وحشی منبع آلودگی بوده و انسان و سایر حیوانات از طریق گزش حیوان "هار"، به بیماری هاری دچار می شوند.

ویروس عامل بیماری به مقدار بسیار زیاد در ترشحات بزاقی حیوان یا انسان مبتلا به هاری وجود داشته و در زمان گزش توسط حیوان هار، ویروس های موجود در بزاق از طریق زخم و پارگی های ایجاد شده وارد بدن فرد یا حیوان هار گزیده می شود. ویروس هاری وارد شده در محل زخم، خود را به پایانه های عصبی رسانده و از طریق رشته های عصبی حرکت تدریجی خود را به سمت مغز آغاز تا در آنجا عوارض خود را ایجاد نماید. به فاصله زمانی بین گزش تا بروز علایم و نشانه های بیماری اصطلاحاً دوره کمون گفته می شود که طول دوره کمون در بیماری هاری بستگی به محل گزش و فاصله آن تا مغز دارد یعنی هرچه محل گزش به مغز نزدیکتر باشد علایم و نشانه های بیماری زودتر بروز می کند. مهمترین علامت بیماری هاری تغییر رفتار حیوان است. بدین معنی که اگر حیوان قبلا آرام بوده عصبانی و خشن می شود و اگر وحشی و خشن بوده آرام و گوشه گیر می شود. بر همین اساس هاری را به دو شکل خاموش (ساکت) و خشمگین تقسیم می نمایند.

با توجه به غیرقابل درمان بودن هاری و طولانی بودن دوره کمون آن (۲ تا ۸ هفته) توصیه می گردد؛ از نزدیک شدن به گوشتخواران اهلی بدون صاحب و نیز گوشتخواران وحشی مانند روباه خودداری نموده و در صورت مواجهه با افرادی که مورد گزش قرار گرفته اند اقدامات اولیه شامل شستشوب مداوم ناحیه گزش با آب و صابون و مراجعه بلافاصله به مراکز بهداشتی و درمانی را انجام دهند.

سازمان دامپزشکی کشور به عنوان متولی امر کنترل و پیشگیری از بیماری های مشترک یا قابل انتقال بین انسان و حیوان، علیرغم بی بهره بودن از بودجه سلامت کشور، همه ساله اقدامات گسترده ای در خصوص پیشگیری و کنترل بیماری هاری انجام می دهد. مهمترین اقدامات سازمان دامپزشکی کشور واکسیناسیون سگ های صاحبدار علیه بیماری هاری، قلاده گذاری سگ های واکسینه شده، صدور شناسنامه جهت سگ های صاحبدار واکسینه شده، همکاری با سایر ارگان های ذیربط، نمونه برداری از دام های مشکوک به هاری، ارسال نمونه ها اخذ شده به آزمایشگاه های صلاحیت دار سازمان دامپزشکی جهت آزمایش و معرفی افرادی که مورد گزش حیوان مشکوک به هاری قرار گرفته اند به مراکز بهداشت و درمانی است.