اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی

اخیرا یکی از اعضای شورای شهر اراک نسبت به وضعیت پارک وحش این شهر و عملکرد این مجموعه در نگهداری و تغذیه حیوانات انتقاد کرد و خواستار کنترل وضعیتی شد که آنرا "اسفبار" خوانده است.

در سال های گذشته انتقاداتی نسبت به وضعیت تغذیه و نگهداری حیوانات از سوی فعالان محیط زیست و حتی برخی مسئولان به مسئولان این پارک وارد شده است و انتقاد دوباره فعالان محیط زیست و مسئولان باعث شد تا هم برای بررسی وضعیت موجود و هم شنیدن نقطه نظرات عضو انتقادکننده شورا و دفاعیات مسئولان باغ وحش به این موضوع بپردازیم.

از سال 87 مدیریت این مجموعه تغییر کرد و به دنبال آن قفس‌ها تغییر شکل دادند، گونه‌های جدید به مجموعه اضافه شدند، فضای سبز گسترش یافت و ایجاد موزه تنوع‌زیستی نیز کلید خورد و به نظر رسید که روند تغییر در این پارک آغاز شده و حال و روز حیوانات بهبود یافته است، اما چندی پیش برخی اعضای شورای شهر به جرگه منتقدین پارک وحش اراک پیوستند و یکی از اعضا صراحتا در صحن رسمی شورا وضعیت این مجموعه تفریحی و گردشگری را اسفبار خواند و خواستار رسیدگی به وضعیت حیوانات شد و گفت حیوانات درگیر گرسنگی و کوچکی قفس‌ها هستند؛ انتقاداتی که البته از نگاه مجموعه پارک‌وحش و پرسنل آن، نافی زحمات آنهاست.

 در هیچ جای کشور حیوانات را این چنین نگهداری نمی‌کنند

پیمان رشیدی، عضو منتقد شورای شهر اراک نسبت به وضعیت پارک وحش به ایسنا گفت: یکی از مواردی شهردار اراک قبل از دریافت رای از شورای شهر مطرح کرد وضعیت پارک وحش اراک بود که صراحتا گفت که من از پارک بازدید داشته‌ام و  وضعیت پارک اسفبار است و در هیچ جای کشور حیوانات را این چنین نگهداری نمی‌کنند.

وی افزود: شهردار اراک در ابتدای کار خود قول تحول و تغییر این مجموعه را داد و این قول تا حدی پیش رفت که گفت فضاسازی پارک باید بگونه ای باشد که به جای اینکه حیوانات در قفس باشند، بازدیدکنندگان در قفس باشند و حیوانات در فضایی آزاد نگهداری شوند و ما به عنوان اعضای شورا از این رویکرد استقبال کردیم.

وی اظهار کرد: پس از شهردار شدن تاجران یکی دو مرتبه تحولات این مجموعه مطرح شد و حتی قولی مبنی بر هماهنگی جهت بازدید از پارک های وحش دیگر نقاط کشور مانند قزوین را دادند که البته تاکنون این قول و قرارها اجرایی نشده است و این مجموعه همچنان طبق روال قبل مدیریت می‌شود.

اراده ای برای تغییر در پارک دیده نمی شود/وضعیت تغذیه و بهداشت مطلوب نیست

رشیدی با بیان اینکه علاوه بر شهردار که از وضعیت مجموعه رضایت نداشت، فعالان این حوزه و تشکل های مردمی نیز وضعیت پارک وحش اراک را بدتر از آنچه نشان می دهد عنوان کرده اند، افزود: من در نطق خود در صحن شورای شهر با طرح این موضوع و نقد نسبت به وضعیت پارک علاوه بر تاکید بر عملیاتی شدن قول و قرار شهردار خواستار رفع مشکلات این مجموعه شدم که تا به امروز اتفاقی نیفتاده است و اراده ای هم برای تغییر و تحول در این مجموعه نمی بینم.

وی با اشاره به اینکه بازدیدی از این مجموعه داشته ام و اوضاع خیلی خراب است، بیان کرد: حیوانات نباید با تضییع حقوق مواجه شوند، اما متاسفانه از نظر تغذیه و بهداشت وضعیت مناسبی ندارند، هر بازدیدکننده ای هر چه به دستش می رسد به حیوانات می دهد و مجموعه مدیریتی نیز توجهی به نوع غذا، بهداشت و روند نگهداری حیوانات ندارند.

کمیسیون نظارت از پارک بازدید می کند

این عضو شورای شهر اراک عنوان کرد: من متخصص این حوزه نیستیم، اما قطعا با برگزاری جلسات تخصصی و استفاده از نظرات و پیشنهادات فعالان حقوق حیوانات می توان تصمیمات و اقدامات مناسبی را به اجرا رساند. این مجموعه می تواند منبع درآمد و محلی گردشگری در شهر باشد، اما تاکنون حتی تبلیغی از این مجموعه در سطح شهر برای دعوت از شهروندان و گردشگران دیده نشده است. با وجود نقد به وضعیت موجود، پاسخی دریافت نشده است و مباحث در قالب کلی بیان شد و شرایط به مانند روال گذشته دنبال می شود.

رئیس کمیسیون نظارت شورای اسلامی شهر اراک اضافه کرد: قطعا طی روزهای آینده یکی از جلسات کمیسیون در قالب بازدید از این مجموعه به همراه فعالان و  NGO  ها برگزار خواهد شد و با اینکار می توان به شفاف سازی وضعیت، دریافت نظرات کارشناسی شده و رفع مشکلات کمک کرد.

هیچ گاه در مورد وضعیت پارک بد نگفته ام/شرایط مطلوب است

البته شهردار اراک می گوید که قبل از انتخاب شدن به عنوان شهردار پارک را ندیده بودم و قطعا در مورد فضا و محیطی که ندیده ام، نمی توانم اظهار نظر کنم. اما از زمان حضور من در اراک تاکنون اقدامات موثر بسیاری در این مجموعه انجام شده است.

داوود تاجران عنوان کرد: علاوه بر اقدامات صورت گرفته در صدد انجام برنامه های جدیدی بودیم که پیمانکار به هر دلیلی از همکاری سرباز زد و در حال حاضر بواسطه تلاش های صورت گرفته توسط این مجموعه، وضعیت پارک و حیوانات وضعیت مطلوبی است و قطعا روند رو به بهبود پارک وحش اراک ادامه خواهد یافت، اما هیچگاه در مورد وضعیت پارک موضع گیری بد و نامطلوبی نداشته‌ام.

دکتر نادر صادقی‌راد رفتارشناس، حیوانات مجموعه پارک وحش اراک نیز با تاکید بر اینکه نقدها باید از یک سری مستندات نشات بگیرد، به ایسنا گفت: طی سال‌های اخیر وضعیت پارک کاملا متحول شده است به طوری که قفس‌های سال‌های گذشته به زیستگاه تغییر شکل داد و با وجود تمام محدودیت‌ها، شرایط مطلوبی برای زیست حیوانات فراهم شد.

وی تصریح کرد: پرسنل و نیروهای پارک وحش کارشان را بلد هستند و نسبت به این آگاهی خود نیز مدعی هستیم و حتی حاضریم با منتقدان مناظره و مباحثه کنیم تا اگر نقدی صورت می‌گیرد منصفانه و براساس علم باشد.

صادقی‌راد با بیان اینکه باغ‌وحش مکانی است که حیوانات ناتوان برای زیست در طبیعت و بازگشت به محیط را نگهداری می‌کند، افزود: برای نقد به این مجموعه باید در وهله اول بازدیدی از فضا داشت نه براساس شنیده‌ها نقد کرد تا اگر نقدی مطرح می‌شود برای پذیرش آن نقد فضا فراهم شود، اما متاسفانه با وجود گذشت یک سال از عمر شورای شهر اراک تا به امروز حتی یک عضو آن از پارک و وضعیت آن بازدید نکرده است.

پرسنل پارک از جان مایه گذاشته اند

وی با اشاره به تلاش‌های شبانه‌روزی پرسنل و نیروهای این مجموعه در امر حفاظت و حراست از حیوانات بیان کرد: تغذیه حیوانات کاملا براساس استانداردها و برنامه‌ زمانی انجام می‌گیرد و حتی پرسنل تمام خطرات غذا دادن به حیوانات را به جان می‌خرند چراکه گاهی لازم است برای غذا دادن وارد قفس‌ حیواناتی مانند شیر، خرس، گراز و ... شوند و با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن حمله حیوانات، خطر را به جان می‌خرند.

این رفتارشناس حیوانات پارک وحش اراک افزود: پرسنل این مجموعه امنیت جانی بالایی ندارند و ممکن است هر لحظه توسط حیوانات زخمی شوند و آسیب ببیبند و حتی در نقطه مقابل از طریق سارقان نیز صدمه ببینند. چنانکه چند روز پیش پرسنل پارک با سارقانی که برای سرقت سگ ها به باغ وحش آمده بودند درگیر شدند و یکی از پرسنل از ناحیه ران پا و دیگری از ناحیه چشم بوسیله چاقو زخمی شدند. با این شرایط بیان نقدهای غیرمنصفانه برای این پرسنل که برای رسیدگی و حفاظت از حیوانات خطر را جان خریده‌اند، بسیار ناراحت‌کننده است.

قفس‌ها زیستگاه شده‌اند

وی با اشاره به توسعه زیستگاه‌ها و قفس‌های حیوانات گفت: در حال حاضر تمامی قفس‌ها به روز شده و در مرحله رنگ‌آمیزی است و حتی قفس‌هایی که همچون زیستگاه فضاسازی شده اند، افزایش فضا داشته‌اند به طوری که فضای هزار متری ویژه سه قلاده شیر به زودی به 1800 متر افزایش می‌یابد و تا جایی که در جریان هستم در هیچ نقطه‌ای از ایران فضایی با چنین وسعتی برای شیرها ایجاد نشده است. حتی این فضا دارای محل تغذیه جداگانه، سایه‌بان و جوی ‌آب است.

صادقی‌راد اضافه کرد: در ادامه توسعه فیزیکی قفس‌ها یک فضای 350 متری برای سه قلاده گرگ‌ در نظر گرفته شده است که در حال بوته‌کنی و کف‌سازی آن هستیم، محل استراحت نیز در این فضا در نظر گرفته‌ شده است و حتی مراتب حفاظتی و امنیتی نیز در نظر گرفته شده است، همچنین فضای ویژه گوزن‌های زرد بواسطه زایش اخیر به 1500 متر افزایش یافته و قفس گراز، شتر و پرنده‌ها نیز بزرگ شده و فضایی نیز برای ببر در نظر گرفته شده است.

وی تاکید کرد: کارمان را بلد هستیم و با فضای موجود در اختیارمان نیازها رفع می‌شود، با نگاه‌کردن به حیوانات متوجه حال آنها، درد کشیدن، گرسنگی و تشنگی و ... آنها می‌شویم و همین امر باعث شده است که تاکنون مشکلی برای هیچ حیوانی بروز نکند.

حیوانات شوری و شیرینی را دوست دارند

صادقی‌راد با بیان اینکه تمام برنامه‌ها با توجه به نیاز حیوانات و تغییر فصل انجام می‌شود، افزود: تشخیص بیماری و رنجور بودن حیوان قابل مشاهده است، زمانی که پوست حیوان تلالو دارد نمی‌توان ایرادی به سلامت او گرفت، از طرفی زمانی که یک حیوان برای گرفتن غذا به سمت بازدیدکننده حرکت می‌کند به معنای گرسنگی او نیست. حیوانات طبیعتا شوری و شیرینی را دوست دارند و حتی ممکن است علیرغم سیر بودن طالب خوردن باشند و این رفتار را نمی‌توان گرسنگی معنا کرد.

وضعیت ظاهری قفس ها در دست بهسازی است

وی با بیان اینکه وضعیت ظاهری قفس‌ها همچون رنگ‌آمیزی و نصب تابلوها که حاوی اطلاعات حیوانات با دو زبان است در حال انجام است، گفت: بعد اطلاعاتی و آگاهی مجموعه پارک وحش به حدی است که دانشجویان برای انجام تحقیقات خود به وفور به این محل مراجعه می‌کنند و حتی دانش‌آموزان طی بازدید از مجموعه اطلاعات مفیدی دریافت می‌کنند.

صادقی‌راد با اشاره به ایجاد نیزاری برای پرنده‌های آسیب‌دیده مانند بوتیمارها و آب‌چلیک‌ها ایجاد شده که کار جدیدی است، عنوان کرد: مجموعه برای حفظ گونه‌های خود تلاش دارد که در صورت از بین رفتن یک حیوان جای آنرا توسط حیوانی دیگر پر کند. برای مثال مرال نر چند سال پیش از دست رفت و یک جفت مرال جدید به تازگی و جهت از بین نرفتن این گونه به حیوانات پارک اضافه شده است.

وی افزود: فضای ایجاد شده برای این سه مرال در حال حاضر کاملا به مانند یک زیستگاه طبیعی و مشابه جنگل‌های گیلان است به طوری که کف زیستگاه مرغزار ایجاد شده است که اگر زمانی مرال‌ها تمایلی به مصرف علوفه نداشتند از مرغزار تغذیه کنند.

 وجود 46 گونه پرنده آزاد در پارک

این رفتارشناس حیوانات پارک وحش اراک با اشاره به وجود 46 گونه آزاد از پرندگان در پارک، این پرنده‌ها را شامل بلبل کوهی، فاخته، چرخ‌ریسک، شانه به سر، لاک‌پشت مهمیزدار، دم جنبانک، قمری و ... دانست و اضافه کرد: در بخشی از فضای پارک سگ‌های ضبط شده نگهداری می‌شوند که حفظ و مراقبت از آنها بسیار دشوار است، چراکه برخی خام‌خوار، برخی پخته خوار و برخی گوشت‌خوار هستند حتی ممکن است که با هم سازگار نباشند و دعوا کنند و این امر بسیار مشکلات‌آفرین می‌شود، اما به هر صورت تمام تلاش مجموعه، نگهداری حیوانات به بهترین شکل ممکن است.

یکی از پرسنل باسابقه پارک وحش اراک به ایسنا گفت: 20 سال در مجموعه پارک وحش فعال هستم و تاکنون وضعیت پارک به مانند این چند سال اخیر مطلوب نبوده است.

اسفندانی بیان کرد: کیفیت غذای حیوانات بسیار عالی است و هیچ نقدی نمی‌توان به این امر وارد کرد، اگر چندسال پیش به گرسنگی و سلامت حیوانات نقد می‌شد، قبول می‌کردیم، اما طی 6 سال اخیر تاکنون وضعیت به شکلی بهبود یافته است که هیچ نقدی را نسبت به سلامت و تغذیه حیوانات نمی‌پذیریم.

وی با اشاره به تعداد نیروهای محدود این مجموعه که کمتر از 10 نفر هستند و به صورت 24 ساعته و شیفتی مشغول کار هستند، افزود: پرسنل با همه محدودیت‌ها، سختی‌ها، حجم کار، وسعت پارک و خطرات موجود تلاش می کنند و حتی با وضعیت کم‌آبی موجود، فضای سبزی به این وسعت و شادابی را ایجاد و نگهداری می‌کنند، اما متاسفانه در نهایت بی‌انصافی نقدهایی می‌شود که نمی‌پذیریم چطور ممکن است که حتی یک بار از پارک بازدید نکرده‌اند، اما نقد می‌کنند و وضعیت را اسفبار می‌دانند؟

وجود 500 جانور در پارک وحش اراک

به گزارش ایسنا، مسئول پارک وحش اراک نیز با اشاره به وسعت 32 هکتاری پارک و وجود 500 واحد جانوری در آن افزود: این مجموعه دارای 12 هزار مترمربع قفس، 190 هزار مترمربع فضای درختکاری شده، 20 هزار متر مربع سطح سبز مانند چمن و 45 گونه جانوری است.

رضا صیاد حق‌شمار با بیان اینکه پارک وحش اراک به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر محسوب می‌شود و محل برگزاری اردوهای دانش‌آموزی در مقاطع مختلف، مهدهای کودک، پیش‌دبستانی دبستان، مراکز آموزشی و مهدهای قرآن است، گفت: سالانه بین 150 تا 200 هزار دانش‌آموز از مجموعه بازدید می‌کنند و در هفت ماهه نخست سال نیز ماهانه 15 تا 20 هزار نفر از شهروندان و مسافران از آن بازدید می کنند که این رقم در 5 ماهه دوم سال کاهش می‌یابد.

تغذیه، بهداشت، نظافت؛ سه آیتم اصلی پارک

وی تصریح کرد: با توجه به محدودیت‌ها مجموعه پارک وحش بیشترین توان و تمرکز خود را به تغذیه و بهداشت حیوانات و نظافت محوطه پارک و داخل قفس‌ها مصروف کرده است و بالاترین کیفیت ممکن در امر تغذیه برای حیوانات میوه‌خوار، دانه‌خوار، علف‌خوار و گوشت‌خواران اعمال می‌شود. یک تیم مجرب از دامپزشک، افراد با تجربه، رفتارشناس و کارشناس حیوانات در این مجموعه فعالیت دارند که گواه این موضوع سلامت کامل حیوانات موجود در پارک است.

حق‌شمار افزود: با وجود اینکه طی سال‌های اخیر در استان مرکزی شاهد شیوع بیماری‌هایی همچون طاعون نشخوارکنندگان کوچک، مشمشه، شاربن و ... بودیم، اما خوشبختانه طبق گزارشات سازمان دامپزشکی حتی یک مورد ابتلای حیوانات پارک به بیماری ثبت نشده است که نشان از تغذیه و بهداشت مناسب و شرایط مطلوب نگهداری جانواران در پارک دارد.

برخی حیوانات مانند عقاب ها که در اسارت زاد و ولد ندارند

وی با اشاره به اینکه وضعیت ظاهری، طراوت مو، رطوبت بینی و شفافیت مردمک چشم نشان از سلامت کامل حیوان دارد و با گذری در پارک به عینه شاهد خواهید بود که هیچ‌گونه پر ریزی، موریزی، کچلی و کسالت که نشان از نبود تغذیه مناسب باشد، وجود ندارد گفت: این امر حاصل تلاش کادر مجرب حاضر در پارک است.

مسئول پارک وحش اضافه کرد: در سال جاری سه راس گوزن زرد ایرانی و 9 بچه قوچ و میش در پارک متولد شد و انواع پرندگان نیز زاد و ولد داشتند و همین زادآوری نشان از شرایط مطلوب نگهداری حیوان دارد. این امر با تمام توان در مجموعه پارک وحش اراک انجام می‌گیرد.

وی با اشاره به برخی رفتارهای خاص حیوانات مانند عقاب ها که در اسارت زاد و ولد ندارند، گفت: این عدم زادآوری به دلیل مشکلات حیوان از بعد سلامتی نیست بلکه رفتار این حیوان این چنین است و به همین دلیل هیچگاه بچه عقاب در پارک های وحش دیده نمی شود، اما زایمان دیگر پرندگان و پستانداران به معنی موفقیت و عملکرد مناسب مجموعه پارک است.

تولد 17 گوزن زرد طی 10 سال

حق شمار با اشاره به تصدی مسئولیت این پارک در سال 87، بیان کرد: در زمانی که این پارک را تحویل گرفتم 6 راس گوزن زرد ایرانی در مجموعه وجود داشت که امروز این تعداد به 23 راس رسیده است و سعی شده با فراهم کردن محیطی مناسب برای زندگی جانواران و ایجاد محلی مناسب از بعد بهداشتی، امنیتی و حفاظتی، فضایی امن برای بازدیدکنندگان و بستری مطلوب برای خانواده ها جهت گذران اوقات فراغت ایجاد شود و درخواست داریم که با توجه به اینکه تغذیه اصولی و مناسبی در پارک توسط کارشناسان انجام گرفته است بازدیدکنندگان به هیچ عنوان اقدام به دادن خوراکی مانند چیپس و پفک به حیوانات نکنند.

دادن یک نان خشک آلوده به کپک و روغن به حیوان ممکن است به سقط جنین حیوانات منتهی شود

وی تاکید کرد: دادن یک نان خشک آلوده دارای کپک و روغن به حیوان ممکن است به سقط جنین حیوانات منتهی شود و بر این اساس باید از دادن هرگونه غذا به حیوان پرهیز شود، طعم شور و شیرین خوراکی ها برای حیوانات لذت بخش است و تعارف اینگونه اغذیه در هر شرایطی حتی پس از صرف یک وعده غذایی از سوی حیوان رد نمی شود و این به معنای گرسنگی آنها نیست.

حق شمار با بیان اینکه انبار پارک مملو از گوشت و مرغ ویژه حیوانات گوشت خوار است و انبار کاه و یونجه برای دانه خواران همواره تکمیل است، اما متاسفانه نقدها نسبت به موضوعی مطرح شده است که ایرادی نسبت به آن در پارک وجود ندارد و به همین دلیل مجموعه به این هیچ عنوان پذیرای این نقدها نیست.

براساس آنچه در این گزارش از سوی انتقادکننده و انتقادشوندگان گفته شد، قضاوت نهایی در خصوص وضعیت پارک وحش اراک را باید به خوانندگان سپرد و البته قبل از هر قضاوتی آنچه ضروری است، در گام اول بازدید از پارک وحش است تا شبهه ای در قضاوت صورت گرفته ایجاد نشود.