اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی

امروز «روز ملی دامپزشکی» است؛ روزی برای تجلیل از اندیشه ها، افکار و اعمال آنانی که برای سلامت جامعه دست بکار هستند.

 معمولا عنوان«دامپزشکی» وجهی را برای هر مخاطب روشن می کند که نماد «دام» هست و نهایتا «طیور» و ایضا «حیوانات خانگی» و از همین جا غربت دامپزشکی شکل می گیرد؛ قصد گله گذاری و شکایت نیست اما با این یادداشت سعی بر آن شده تا در روزی که در تقویم رسمی کشور به نام «روز ملی دامپزشکی» نامگذاری شده، خوانندگان این مطلب با گوشه ای از آنچه در دامپزشکی می گذرد آشنا شده و به اهمیت این شغل و حرفه در زندگی خود پی ببرند.

نگاهی به حوزه سلامت و رقم 800 بیماری مشترک بین انسان و حیوان که از حیوان به انسان منتقل می شود حاکی از اهمیت پیشگیری از این بیماری ها در جمعیت انسانی دارد؛ بیماری هایی که هر کدام در صورت واگیری حتی در ابعاد کم و کوچک، معمولا تبعات اجتماعی، اقتصادی و بعضا سیاسی نیز در پی دارند و از آن جمله می توان به تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، هاری و ... اشاره نمود.

همچنین در زمینه یادشده، تامین بهداشت و سلامت فرآورده های خام دامی نظیر؛ گوشت قرمز و سفید نیز در حوزه کاری دامپزشکی قرار داشته و تولید سالانه بیش از 85 هزار تن گوشت قرمز و 140 هزار تن گوشت سفید سالم و نیز مقادیر بالایی از تخم مرغ، شیر، انواع آبزیان و... در استان که تحت نظارت دامپزشکان و کارشناسان دامپزشکی برای استفاده در سبد غذایی زائران و مجاوران آستان ملایک پاسبان رضوی، سایر استان ها و حتی برخی کشورهای مقصد صادرات استان مورد استفاده می گیرد؛ از این جمله است و در همین راستا اجرای سامانه های  کنترل کیفیت این فرآورده ها براساس استانداردهای بین المللی یک ضرورت جدی است. سامانه هایی همچون HACCP یا برنامه کنترل نقاط بحرانی خطر، درتضمین ایمنی مواد غذایی، راهنمای بزرگی بوده و اساس پذیرش کیفیت برای صادرات در گروی اجرای آن است که براثر تلاش سالیان  سازمان دامپزشکی کشور در اماکن دامی، کشتارگاه ها، صنایع بسته بندی فراوده های خام دامی و .... زمینه اجرای واقعی و جدی این سامانه ها فراهم گشته است.

اقتصاد و معیشت نیز بی تاثیر از خدمات مرزبانان سلامت نبوده و تامین سلامت و ایمن سازی بیش از 7 میلیون راس دام سبک و 300 هزار راس دام سنگین به همراه طیور در حال رشد در واحدهای پرورش در اقصی نقاط استان در بیش از 2600 واحد مرغداری گوشتی و تخم گذار و نیز زنبورستان ها، مزارع پروش کرم ابریشم، استخرهای پرورش آبزیان و... نیز از جمله مواردی است که نقش مهمی در گردش اقتصادی، اشتغال و معیشت دارد.

حوزه بین االملل و تبادل کالاهای «سلامت محور» نیز از دید دامپزشکی مغفول نمانده و بر اساس قوانین بین المللی، هیچ یک از فرآورده خام دامی و دیگر کالاهای مرتبط، بدون مجوز دامپزشکی از کشور مبدا در کشورهای مقصد مورد پذیرش نیست و بر این اساس، گواهی سلامت کالاهای مرتبط با فرآورده های خام دامی که توسط قرنطینه های دامپزشکی در کشور صادر می شود برای بیش از 180 کشور دنیا دارای اعتبار است و این مهم، نشان از اعتبار دامپزشکی و اهمیت این حرفه در سطح بین المللی دارد.

در مقوله بیوتروریسم و پدافند غیرعامل نیز باید به این نکته توجه داشت كه با وجود بیماری‌های قابل انتقال از دام به انسان، دامپزشکی رسالت سنگینی از جهت مقابله با تهدیدات زیستی(بیوتروریسم) برعهده دارد و بنابراین مبارزه با این گونه تهدیدات نقش دامپزشکی در پدافند غیر عامل را پررنگ می‌كند.

مقوله «آگروتروریسم» زیر مجموعه‌ای از «بیوتروریسم» است که به مجموعه‌ای از اقدامات عامدانه جهت شیوع بیماری‌های دامی و گیاهی با هدف ایجاد نگرانی و کمبود در تأمین و سلامت مواد غذایی مورد نیاز جمعیت هدف اطلاق می‌شود که دارای اثرات ناخواسته و گسترده بهداشتی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است و به مجموعه پاسخ‌ها و تدابیر فنی ای که به منظور دفع کامل و یا به حداقل رساندن تبعات منفی ناشی از این تهدیدات انجام می‌گیرد، دفاع زیستی گفته می‌شود و هدف آن رسیدن به امنیت غذایی است و دامپزشکی در زمینه دفاع زیستی، امنیت و سلامت غذایی نیز نقش بسزایی ایفا می‌کند، تا آنجا که می‌توان گفت دامپزشکی در خط مقدم مبارزه با بیوتروریسم قرار دارد و در این موضوع نیز آزمایشگاه های دامپزشکی به عنوان سد محکم دفاعی شناخته شده اند.

آنچه به اختصار بیان شد شمه ای بود از دستاوردها و وظایف دامپزشکی در جهت تامین سلامت و امنیت غذایی جامعه و تلاش در جهت توسعه پایدار که قطعا در شرایط فعلی و تحریم های مختلف پیش رو، نقش دامپزشکی در ارتقای کیفیت تولیدات دام و طیور، افزایش کمی و کیفی این تولیدات با استفاده از راهبردهای بهداشتی و استانداردهای فنی بیش از پیش خودنمایی می کند.

ومن الله التوفیق