اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی

رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های طیور اداره کل دامپزشکی استان، در این زمینه گفت: استرس یا تنش گرمایی، یکی از چالش های صنعت مرغداری، به خصوص در مناطق دارای آب و هوای گرم است و شرایط اقلیمی کشورمان به گونه ایست که در فصل تابستان تعداد زیادی از مناطق ایران شاهد دمای بالای 40 درجه هستند.

دکتر شهرام شرقی، با توجه به هشدارهای صادره مبنی بر افزایش دما، یادآور شد؛ استرس گرمایی در نتیجه واکنش فاکتورهای مختلفی مثل؛ دمای بالای محیط، رطوبت، تابش حرارت و سرعت هوا اتفاق می افتد که از میان آنها، دمای بالای محیط نقش مهمی را ایفا می کند.

او، تصریح کرد: علایم استرس گرمایی در سالن های پرورش طیور، عبارتند از: تلاش برای دور شدن از سایر پرنده ها، حرکت به نقاط خنک تر سالن و قرار دادن بدن در مقابل جریان هوا، بالا گرفتن بال ها و دور کردن آن از بدن و در معرض هوا قرار دادن نقاط کم پر بدن، در ابتدا، له له زدن به آرامی، پر ریزی ناحیه گردن، پف کردن پرها، کاهش تحرک و فعالیت، کاهش مصرف خوراک، افزایش مصرف آب، گشاد شدن رگ های سطحی که موجب تیرگی پوست و کاهش جریان خون در اندام های درونی، می شود.

شرقی، افزود: دمای طبیعی بدن جوجه ها حدود 41 تا 42 درجه سانتی گراد است و دمای مناسب محیط برای رشد حداکثری آنها هم بین 18 تا 21 درجه سانتی گراد است.بررسی ها نشان داده اند که استرس گرمایی، موجب کاهش مصرف خوراک به میزان 16٫4 درصد، کاهش وزن به میزان 32٫6 درصد و افزایش ضریب تبدیل غذایی به میزان 25٫6 درصد می گردد. به عبارت دیگر حدود 30 درصد هزینه بیشتر و حدود 16 درصد درآمد کمتر نتیجه استرس گرمایی حاد، است .

رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های طیور دامپزشکی استان، خاطرنشان کرد: جنس نر پرنده ها نسبت به جنس ماده و مرغ های گوشتی نسبت به مرغ های تخم گذار نسبت به استرس گرمایی حساسیت بیشتر دارند. پرندگان مسن تر، به دلیل افزایش اندازه جثه و کاهش پوشش پر به عنوان عایق، توانایی کمتری در دفع گرمای مازاد بدن دارند.

او، گفت: رطوبت نسبی بالا به عنوان عامل تشدید کننده دما موجب کاهش کارایی تبخیر آب در شش ها و کاهش اثر مفید له له زدن می شود، لذا با افزایش دفعات تنفس دفع دی اکسید کربن از شش ها افزایش یافته و در نتیجه خون ایجاد می گردد. 

وی، یادآور شد: کنترل تنش گرمایی، نیازمند مدیریت دقیق واحدهای پرورشی، تأمین رفاه پرنده و فرمولاسیون دقیق جیره متناسب با نیاز پرنده است. از این رو، استراتژی های مدیریتی مختلفی از جمله؛ ساخت سایه بان، عایق بندی سالن و بخصوص سقف، تغییر زمان خوراک دهی، افزایش جریان هوا روی سطح پرنده، افزایش تهویه، استفاده از مه پاش در سالن های بسته و متراکم، تنظیم سیستم روشنایی و خاموشی سالن، دسترسی آزادانه به آب خنک و تمیز، عادت پذیری جوجه به دمای بالا و تغییر شکل خوراک، ترکیب مواد مغذی خوراک، استفاده از الکترولیت ها و مکمل های ویتامینه برای کاهش اثرات منفی استرس حرارتی در واحد های پرورشی، اجراء می شود.